Wereldwijd zijn er nog zo'n 550 vulkanen actief. Het woord vulkaan komt van Vulcano, een Italiaans eilandje ten noorden van Sicilie. Dit eilandje is sinds mensenheugenis vulkanisch actief en de oude Romeinen vernoemden hun God van het vuur Vulcanus, naar dit eiland.

Een vulkaan bestaat uit een uitlaat (vent), een eruptiepijp (pipe), een krater (crater) en een kegel (cone). Gestolde lava, as, en sintels vormen de kegel. Lagen lava, afgewisseld met aslagen zorgen ervoor dat de helling van de kegel stap voor stap steeds hoger wordt. Omdat vulkanen verschillend uitbarsten, wat afhangt van de samenstelling van het magma en andere factoren kunnen we verschillende eruptie stijlen of typen onderscheiden.

De bekendste types erupties worden vertegenwoordigd door de uitbarstingen die werden gezien bij:
- de vulkanen van Hawaiï (Hawaiïaanse uitbarstingen),
- de Stromboli (Stromboli-type),
- de Vulcano (Vulcanisch),
- de Mont Pelée (Pelée type) en
- de Vesuvius (Pliniaanse uitbarsting).

De meeste erupties (uitbarstingen) vinden echter onzichtbaar plaats op de bodem van de oceaan, vandaar de naam onderzeese uitbarstingen.